Hesperian Health Guides

Izingane ezisanda kuzalwa lokumunya


HealthWiki > Kutsha lapho okungela dokotela khona > Izingane ezisanda kuzalwa lokumunya


Ukunakekela ngemuva kokubeletha


Kuhola lakuqala umama esanda kubeletha, kumele umncedise ngakho konke kunye losane ukuze baphile impilo enhle:

  1. Qinisekisa ukuthi usane luphefumula kuhle.
  2. Lusulasule usane, qede ulubeke lunamathelane lonina.
  3. Ncedisa futhi ekumunyiseni kwakuqala.

Ingane iyaphefumula kuhle yini?

Njengoba ingane isizelwe, lawe wayisulasula kuhle yoma, qede wayibeka kuhle kunina, phangisa uhlolisise ukuthi lengane iphefumula kuhle oqotho ukuze usize phela nxa iyabe isehluleka.

NWTND Newb Page 1-1.png
Imilenze lengalo eziqinileyo
Umbala omuhle

Uphefumula kuhle, loba uyakhala
NWTND Newb Page 1-2.png
Buthakatha, xegaxega
Bomvana obumnyama, loba purple, loba luhlazana obuyisibhakabhaka, loba lomdlophe

Ukuphefumula nzima kumbe akasaphefumuli njalo akasakhali
Lengane ibonakala iphilile. Lengane idinga usizo ngokuphangisa.


Nxa ingane ibuthakatha, iluhlazana okwesibhakabha kumbe vele ingasaphefumuli

Ungayiphasuli.

  1. Isulasule isikhwehlelo emlonyeni ngomunwe ogoqelwe ngelenjana elihlanzekileyo. Kumbe ungahotsha leso sikhwehlelo nge bulb syringe loba ngomtshina wokudonsa ingcekeza emlonyeni lemakhaleni.
  2. illustration of the above: clearing mucus with a finger.
    NWTND Newb Page 2-2.png
  3. Phulula iqolo lengane usukela phezulu usiyaphansi. Sebenzisa ithawulo loba ilembu elihlanzekileyo ukomisa lokukhudumeza ingane. Phulula langaphansi kwenyawo zayo. Ngokwenza njalo mhlawumbe kungayivuselela amandla wokuphefumula kuhle.

    Kodwa nxa ingane iloku isehluleka ukuziphefumulela yodwa, yincedise (rescue breathing).


Faka umphefumulo

  1. Lalisa ingane endaweni eqinileyo: ethebuleni loba nje phansi. Yilalise phezukwelembu uyimbathise kancane ukuze ikhudumale.
  2. Phakamisa isilevu sengane kancane, sikhangele phezulu. Faka ilembu eligoqwe kuhle ngaphansi kwamahlombe. Lokho kuncedisa umphimbo wengane ukuphefumula kuhle.
  3. illustration of the above: baby with chin tilted up.
    baby with chin touching her chest.
    Ingane kumele inkangeliswe phezulu. Hatshi kanje.
  4. Khamisa kakhulu.
    Hlanganisa ubophe indebe zakho phezukomlomo lasemakhaleni wengane.
  5. a baby's face, showing the area to cover with your lips.
    Sebenzisa iBag leMask esikhundleni sokuvuthela ngomlomo
  6. Pompa kancane emlonyeni wengane. Vuthela kancane, uphangisa ngemuva komzuzo owodwa kusiya kwembili. Nanzelela ungaze wadabula amaphatshana wengane.

    Ungavuthela kanye, mana kancane ukuze ingane ikhokhe umoya yodwa.
    a woman counting to herself between breaths.
    1 and…
    a woman thinking while she puffs air into the baby.
    Pompa umoya

    Nxa umoya ungangeni, mana. Phakamisa isilevu sengane uqiniseke ukuthi uqondile, ukhangele phezulu njalo umphimbo wakhe uvulekile. Zama futhi ukuyipompela umoya.

    Nxa ingane isiqala ukukhala kumbe isikwanisa ukuthi ngomzuzo owadwa ikhefuzele okwamatshumi amathathu (30 breaths), iyabe isiphilile. Ibeke esifubeni sikanina ukuze ikhudumale. Kodwa hlala uqaphile okwamahola athile. Uhlolisisa ukuthi isimo sengane asitshintshi umbala. Ilokhe iphefumula kuhla na? Kodwa nxa ubona ingasaphefumuli kuhle, njalo isitshintsha lombala usibaluhlazana okwesibhakabhaka endebeni zomlomo, phangisa udinge uncedo.

    Kungedlula imizuzo elitshumi ulokhe uzama ukuvusa ingane kusehlula, hatshi dela. Ingane iyabe isifile. Hlala lemuli uyiduduze. Usizo lwakho luyadinge ngalezi izikhathi zosizi.

Hlalisa usane lukhudumala lunamathele kunina.



a baby lying under a blanket on a woman's chest.
Beka ingane inamathele kunina.
Mbathisa ikhanda lengane ngengwane loba ngengubo.

Indawo enhle kakhulu yosane yikuba kunina.


Usane kumele luhlale lukhudumala njalo umzimba womile. Phela nxa umzimba kamama ukudumala ukhudumeza lomzimba wengane. Ngakho ungaze wathathela umama ingane ngesizatho sokuthi wena ufuna ukuhlolahlola ingane kumbe ufuna lokuyigezisa. Usane aludingi kugeziswa nxa lusanda kuzalwa ngoba lokho kwenza lungenwa ngamakhaza lugodole. Ngokunjalo akudingeki ukwehlukanisa usane lonina – ngaphandle kokuthi nxa uzama ukuncedisa ukuphefumulisa.

  • Qala usulasule usane lome adubana uzalubeka kunina.
  • Lukhudumeze usane ngokulubeka esifubeni sika nina lunjalo luqunu. Mbathisa-ke unina losane ndawonye ngengubo loba ngelembu. Tshintsha ingubo emanzi ufake ewomileyo ngoba ubumanzi bungagodolisa usane


Nxa kungenzeka ukuthi umdlezane akasakwanisi ukuphatha ingane ngezizatho ezithile, uyise kumbe omunye wezihlobo angaphatha ingane ayikhudumeze esifubeni sakhe.

NWTND Newb Page 5-1.png

Qala-ke ukumunyisa

Ingane esanda kuzalwa ivame ukulala masinyane ngemuva kwehola izelwe. Kungakho kumele uyimunyise kuqala ingakalali. Nxa ingafuni ukumunya, khamela uchago lukanina emlonyeni ukuze ikhwabithele. Mhlawumbe ungayiqumbaqumba ezihlathini ngebele likanina ukuze ikhwabithele ukumunya. Phela ukumunya kuyimpilo enhle enganini. Nxa ufuna ulwazi olunengi ngokumunyisa njalo langokuqakatheka kokumunyisa ingane uchago lwakuqala – funda umthubi (colostrum).


Lelikhasi langezelelwa:17 Sep 2020